Ultra-płytka uprawa to technika, która z założenia ogranicza pracę w ziemi do kilku centymetrów głębokości (nawet do 3cm). Jej celem jest utrzymanie jednolitej gęstości w profilach glebowych, uniknięcie warstw zagęszczających i jak najmniejsza ingerencja w głębsze warstwy ziemi. Dzięki temu roślina może się mocniej ukorzenić i jest bardziej odporna na naturalne zagrożenia, tj. wiatr, ulewny deszcz i suszę.

Taka technika uprawy ścierniska przynosi jeszcze inne korzyści. Po pierwsze, na powierzchni roli tworzy się mulcz (tak jakby koc). Resztki pożniwne są rozdrabniane i tylko w niewielkim stopniu mieszane z glebą. Mulcz po równomiernym rozprowadzeniu chroni pole przed przegrzaniem, wiatrem i osuszeniem, jesienią i wiosną reguluje temperaturę. Poza tym podczas stopniowego rozkładu wzbogaca glebę w składniki odżywcze.

Po drugie, parowanie wody zostaje przerwane. Ultra-płytka uprawa nie narusza naturalnej struktury gleby. Znajdująca się głębiej próchnica zatrzymuje dostępne później dla roślin ogromne ilości wody (nawet pięciokrotnie więcej niż sama waży). Zapobiega to również podsiąkowi kapilarnemu.

Po trzecie, zostają pobudzone wschody samosiewów i chwastów. Podczas ultra-płytkiej uprawy pola w pierwszym przejeździe nasiona chwastów są wytrząsane i pobudzane do szybkiego kiełkowania pod warstwą mulczu. Gdy rośliny wejdą w fazę liścienia należy wykonać kolejny przejazd, który zlikwiduje chwasty i samosiewy. Dzięki temu (mimo, że ultra-płytka uprawa do odchwaszczenia wymaga dwóch przejazdów po polu) daje to oszczędność na herbicydach i środkach ochrony roślin, a także lepsze plony oraz większą dostępność składników odżywczych i wody. Dr hab. Leszek Majchrzak z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wymienia ultra-płytką uprawę ścierniskową jako skuteczny zamiennik herbicydów i innych środków chemicznych do walki z chwastami i samosiewami.

Aby jednak te techniki przynosiły zamierzone korzyści należy pamiętać o dwóch warunkach:
- do ultra płytkiej uprawy niezbędne są specjalistyczne agregaty, które wydajnie i równo podcinają cały uprawiany profil, cała gama maszyny do ultra-płytkiej uprawy dostępna jest w firmie Rolmako od kombinacji kultywatora z broną mulczową ComboTill po brony talerzowe SpeedCutter do płytkiej obróbki gleby

-do upraw ścierniskowych należy przystąpić jak najszybciej po żniwach. Zwłoka spowoduje, że „goła” ziemia odda do atmosfery więcej wody niż zmagazynowała w wyniku ostatnich deszczów (a tych z roku na rok jest coraz mniej). Poza tym chwasty zdążą się mocno zakorzenić i ukradną potrzebne składniki odżywcze przyszłym uprawom. Do zrywania ścierniska należy też wykorzystać maszyny, które rozdrobnią resztki pożniwne i równomiernie wymieszają je z glebą. Warunki te spełnia urządzenie stworzone do ultra-płytkiej uprawy - brona mulczowa Rolmako SpringExpert.

Brona mulczowa – idealna do pierwszych upraw ścierniskowych
Brona mulczowa w optymalny sposób realizuje założenia ultra-płytkiej uprawy, co bezpośrednio wynika z jej budowy. Podstawowym elementem jest zgrzebło mulczujące, które składa się z wytrzymałych długich „palców” pracujących na głębokości do 5 cm. Podczas wibracji lekko ryją ściernisko mieszając resztki pożniwne z ziemią i równo je rozprowadzając. Dodatkowo wytrząsają nasiona i niszczą chwasty. Regulacja kąta roboczego umożliwia dostosowanie maszyny do warunków wilgotnościowych (najlepsze efekty daje ustawienie ich praktycznie pionowo, jednak należy wziąć pod uwagę warunki na polu). Z kolei brak wału doprawiającego pozwala wyjść w pole przy dużej wilgotności bardzo wczesną wiosną.

Dodatkowym elementem mocowanym przed zgrzebłem mulczującym jest rząd talerzy tnących lub wał nożowy. Ostre krawędzie talerzy rozdrabniają resztki pożniwne i dzięki specjalnie wyprofilowanemu kształtowi podnoszą je do góry i mieszają z pocięta słomą. Im mniejsza średnica elementów roboczych (czyli większa prędkość obrotowa), tym łatwiej maszyna poradzi sobie z kruszeniem gleby i jej lekkim wyrównaniem. To bardzo ważne, bo przy ultra-płytkiej uprawie pole musi być równe i pozbawione kolein.

Wał nożowy służy do tego samego, co brony talerzowe. Jednak dzięki dwustronnym nożom i zamkniętej budowie lepiej radzi sobie z rozdrabnianiem resztek pożniwnych i mieszaniem ich z glebą. To natomiast przekłada się na ich szybszy rozkład.
Inne narzędzia do ultra-płytkiej uprawy
Brona mulczowa to nie jedyna maszyna realizująca te zadania. Podobne efekty możemy osiągnąć wykorzystując inne maszyny od Rolmako:
- wały nożowe TurboCut i ProCut
- brony rotacyjne Matrix
- brony talerzowe SpeedCutter
- grubery do płytkiej uprawy ComboTill
- kombinacje różnych narzędzi uprawowych

Warto jednak zwrócić uwagę czy dana maszyna dokładnie kopiuje nierówności terenu. Czy można zamontować siewnik poplonu? Czy ma hydrauliczne sterowanie poszczególnych elementów z kabiny ciągnika? Dzięki temu łatwo i bezpiecznie dostosujemy pracę poszczególnych elementów roboczych do warunków na polu. Warto też wybrać elementy robocze z wymiennymi końcówkami bądź końcówkami z węglika spiekanego.

Urządzenia do ultra-płytkiej uprawy ścierniska – czy to coś dla ciebie?
Ultra-płytka uprawa ścierniska przynosi wiele korzyści zarówno samej glebie jak i roślinom uprawnym, które na niej rosną. Na koniec warto wspomnieć o ekonomicznym aspekcie używania brony mulczowej i innych urządzeń do ultra-płytkiej uprawy. Są to maszyny o dużym prześwicie, które bardzo płytko obrabiają ziemię. Oznacza to mniej masy resztek pożniwnych stawiających opór maszynie i mniej przerzuconej, odwróconej gleby. Ciągnik potrzebuje mniej mocy i zużywa dużo mniej oleju napędowego niż przy tradycyjnej uprawie. Co więcej, mechaniczne niszczenie chwastów i samosiewów przekłada się na mniejszy koszt środków chemicznych.

Czy wymienione korzyści nie zachęcają do używania maszyn do ultra-płytkiej uprawy? Póki co jest to Twój wybór. Biorąc jednak pod uwagę coraz większe obostrzenia Unii Europejskiej w używaniu środków chemicznych, politykę uproszczonej uprawy i zmiany klimatyczne z czasem może stać się to nie tyle opcją, ile jedynym, słusznym wyborem.

Terminologia
Podsiąk kapilarny - inaczej wznios kapilarny, czyli wysokość słupa cieczy równoważącego ciśnienie kapilarne. (Ruchem kapilarnym nazywamy pionowy przepływ wody gruntowej ku górze poprzez przepuszczalną strukturę. Woda przemieszczana jest przez pory, zwane inaczej kapilarami.) W piaskach grubych wysokość ta waha się od 0,5 do 13 mm, podczas gdy w iłach wynosi ponad 3000 mm.