Uprawa pożniwna, jej cel, głębokość zależna od ilości słomy, liczba zabiegów uprawowych i cele kolejnych uprawek
Przerwanie parowania, zatrzymanie wody w glebie
Uprawa ścierniska to nieodzowny etap przygotowania pola pod przyszłe zasiewy. Jej główne zadania to przerwanie parowania oraz wymieszanie pozostałości resztek pożniwnych z glebą. Uprawiając ziemię oszczędzamy wodę i stwarzamy korzystne warunki do mineralizacji resztek. Podstawowym zadaniem uprawki pożniwnej jest pozostawienie jak największej ilości wody w glebie. Musimy o nią dbać na każdym kroku, aby pozostało jej jak najwięcej w ziemi dla roślin następczych. Na skutek opadów i późniejszego osuszania gleby i jej kurczenia powstają w ziemi naturalne makropory, przez które woda wyparowuje. Uprawiając ściernisko nawet bardzo płytko przerywamy naturalne przestrzenie w glebie i zakrywamy je luźną ziemią.
Zniszczyć chwasty i pobudzić samosiewy Uprawiając pole po żniwach niszczymy chwasty, które już rosną w ściernisku. Również one niepotrzebnie korzystają z cennej wody. Wreszcie, płytko mieszając glebę, przykrywamy nasiona chwastów i przedplonu pobudzając je do kiełkowania. Ważne, aby pierwszej uprawy nie wykonać zbyt głęboko, bo nasiona zamiast kiełkować mogą przejść w stan uśpienia (powodem jest brak światła niezbędnego do kiełkowania). Takie nasiona skiełkują dopiero w kolejnych sezonach, gdy na skutek uprawy znajdą się tuż pod powierzchnią gleby. Świetne rezultaty osiągniemy tutaj dzięki Bronie mulczowej SpringExpert oraz bronie rotacyjnej MATRIX od firmy Rolmako.
Ultra-płytka uprawa ścierniska
Pierwszą uprawę ścierniska najlepiej wykonać tak płytko jak to możliwe, maksymalnie do 5 cm. Ważne, aby podciąć ściernisko na całej powierzchni. W przypadku kultywatorów ścierniskowych nie powinno być z tym problemu, za podcięcie ścierniska odpowiadają boczne skrzydełka. Ważne, aby do pierwszej uprawy były ustawione pod jak najmniejszym kątem do gleby. W tym celu warto zmienić kąt natarcia grządzieli kultywatora. Pamiętaj, że czubek redlicy kultywatora zawsze będzie pracował głębiej niż skrzydełka podcinające. W przypadku brony talerzowej najwięcej zależy od kąta natarcia talerzy na glebę i kąta ustawienia talerzy do podłoża. Jeśli są one niewielkie trzeba zwiększać głębokość, aby podciąć glebę w całości. Poza tym bardzo często talerze o dużej średnicy są głęboko ząbkowane. To również nie sprzyja podcięciu gleby na niewielkiej głębokości. Do tego celu stworzona została brona talerzowa Rolmako SpeedCutter, której kąt natarcia i faktura falistego talerza zostały zaprojektowane do pracy ze ścierniskiem na głębokości 3 cm. Dobrze sprawdzą się wały nożowe Rolmako TurboCut i ProCut stworzone do pierwszych płytkich uprawek pożniwnych oraz jako wspomagające inne narzędzia uprawowe do głębszej obróbki podorywkowej.
Druga uprawa ścierniska
Aby oszczędzać wodę zaleca się drugą uprawkę ścierniska. Celem tego zabiegu jest zniszczenie skiełkowanych chwastów i nasion przedplonu, które do życia i wzrostu zużywają wodę. Przed laty w tym celu rolnicy stosowali bronowanie. Dziś uprawki te wykonuje się narzędziami, którymi wykonuje się pierwszą uprawę tj. brony talerzowe lub kultywatory. Coraz częściej w tym celu rolnicy wykorzystują bronę mulczującą SpringExpert oraz bronę rotacyjną Matrix. To skuteczny zabieg, pod warunkiem, że niszczymy chwasty i samosiewy przedplonu we wczesnej fazie. Jeśli na polu została rozdrobniona słoma drugą uprawkę zaleca się wykonać znacznie głębiej. Tutaj oprócz niszczenia samosiewów chodzi o dokładne wymieszanie rozdrobnionej słomy. Przyjmuje się, że na każdą tonę rozdrobnionej słomy potrzeba ok. 2 cm głębokości uprawy. Więc w przypadku dobrze plonującej i skróconej pszenicy głębokość ok. 12 – 14 cm powinna być wystarczająca. Ten zabieg można połączyć z wysiewem polonu wykorzystując np. bronę talerzową Rolmako U693 i U652.
Kiedy stosować głęboką obróbkę ścierniska?
Uprawa ścierniska po kukurydzy jest często uznawana za bardziej wymagającą w porównaniu z ścierniskiem po innych roślinach uprawnych. Istnieje kilka powodów, dla których jest to trudniejsze.
Pozostałości po zbiorach: kukurydza ma duże i solidne resztki pożniwne, które mogą być trudne do rozłożenia i wymieszania z glebą. Pęd kukurydzy jest stosunkowo gruby i twardy, co sprawia, że jest trudniejszy do rozdrobnienia niż pędy innych zbóż.
Struktura gleby: kukurydza ma silny system korzeniowy, który może utwardzać glebę. Uprawa po zbiorach kukurydzy może więc wymagać dodatkowej pracy w celu rozluźnienia gleby i przygotowania jej pod kolejne uprawy.
Choroby i szkodniki: kukurydza jest żywicielem dla wielu specyficznych chorób i szkodników, które mogą przetrwać na resztkach pożniwnych. Aby uniknąć problemów w kolejnych sezonach uprawy konieczne jest dokładne wymieszanie i rozłożenie resztek kukurydzy.
Aby efektywnie uprawiać ściernisko po kukurydzy, rolnicy muszą zastosować odpowiednie strategie i techniki uprawy, takie jak korzystanie z maszyn zdolnych do radzenia sobie z grubymi resztkami pożniwnymi jak ciężka brona talerzowa U671 z agresywnym kątem natarcia i średnicą talerzy 620 mm oraz kultywator do bezorkowej uprawy gleby U436. Zaleca się również stosowanie rotacji upraw w celu zmniejszenia ryzyka chorób i szkodników oraz monitorowanie wilgotności gleby.
Równomierne rozłożenie i wymieszane słomy ma kluczowe znaczenie dla jej poprawnej mineralizacji. Źdźbła powinny by pocięte na krótkie odcinki. To pomaga w mikrobiologicznym rozkładzie słomy, podczas którego uwalniane są składniki odżywcze do gleby. Do poprawnego rozkładu słomy ziemia musi mieć uregulowane pH. Kwaśna gleba nie tworzy struktury gruzełkowatej, przez to jest trudniejsza w uprawie i przykryciu resztek pożniwnych. Gdy ziemia nie ma odpowiedniej struktury gorzej rozwija się w niej życie mikrobiologiczne, w zbitej i twardej glebie nie rozwijają się dżdżownice. Te zwierzęta odgrywają bardzo ważną rolę w przemianach substancji organicznej i w tworzeniu próchnicy glebowej.
Popraw efekt uprawy ścierniska
W przypadku rzepaku ważne jest rozdrobnienie długich łodyg ścierniska. Tutaj zaleca się zamontowanie do brony talerzowej U693 lub U652 wału nożowego ProCut. Co ważne w wałach Rolmako noże osadzone są na rurze, przez co kamienie nie blokują się pomiędzy skośnie ułożonymi nożami wału. Jeśli dysponujesz już broną talerzową to możesz zamontować podwójny wał nożowy TurboCut na przedni TUZ ciągnika. Opcjonalny spiralny układ noży wału zapewnia jeszcze lepsze cięcie krzyżowe poprawiając efekt rozdrobnienia ścierniska.
Głębosz zapobiega stratom wody
Lato to dobry moment na głęboszowanie pola. Najlepszy efekt tego zabiegu uzyskujemy, gdy gleba w głębszych warstwach jest sucha, wtedy swobodnie pęka krusząc podeszwę płużną i inne zagęszczenia. Jednak głęboko spulchniona po głęboszowaniu ziemia jest mocno narażona na straty wody. W tym celu oferta Rolmako obejmuje głębosze zintegrowane z TUZ np. U608 lub Atlas, co pozwala zaczepić za głęboszem np. bronę talerzową. Dzięki takiej kombinacji w jednym przejeździe głęboszujemy i uprawiamy wierzchnią warstwę zapobiegając stratom wody. W przypadku pługa dłutowego U624 z zębem Ripper gleba zostaje wstępnie zagęszczana i doprawiana przez podwójny wał kolczasty, w ten sposób jest przygotowana do siewu uproszczonego. W praktyce rolniczej decyzja o głęboszowaniu ścierniska powinna być oparta na dokładnej analizie potrzeb ziemi, warunków klimatycznych oraz systemu uprawy stosowanego na danym polu.
Podsumowanie
Pierwsza uprawka ścierniska skierowana jest głównie na zniszczenie chwastów, pobudzenie samosiewów oraz włączenie resztek roślinnych i rozluźnienie powierzchni gleby. Kolejne uprawki są skierowane na dalsze zwalczanie chwastów, niszczenie samosiewów oraz poprawę struktury ziemi i przygotowanie do siewu kolejnej rośliny. Włączenie resztek roślinnych do gleby pomaga w ich szybszym rozkładzie i przekształceniu w materię organiczną, co korzystnie wpływa na strukturę ziemi, która staje się bardziej przystępna dla wody i powietrza, co sprzyja korzeniom roślin. Przy wyborze technologii uprawy pożniwnej warto zwrócić uwagę na typ gleby, jej wilgotność, aktualne warunki pogodowe oraz dostępność sprzętu. Ultra-płytka uprawa konserwująca, która minimalizuje zakłócenia w ziemi, staje się coraz bardziej popularna ze względu na korzyści środowiskowe i ekonomiczne. Uprawa pożniwna jest ważnym elementem agrotechniki i jej prawidłowe przeprowadzenie może znacząco wpłynąć na plony w kolejnym sezonie. Odpowiedni dobór głębokości, liczby zabiegów i ich celów jest kluczem do sukcesu.
Terminologia
Makropory - pory duże - ponad 30 mikrometrów (μm).