Czym jest rolnictwo węglowe, definicja, jaki jest jego cel, kredyty węglowe



Rolnictwo węglowe – „nowy” trend w agrotechnice


Rolnictwo węglowe to ostatnio bardzo popularne pojęcie nierozerwalnie związane ze zmianami klimatycznymi i ocieplaniem się atmosfery. Za podnoszenie się temperatury na naszej planecie odpowiadają gazy cieplarniane. Ocenia się, że rolnictwo odpowiada za emisję 12% takich gazów w skali globalnej. I to właśnie te gazy są w centrum zainteresowania właśnie rolnictwa węglowego.
Jego definicja może brzmieć następująco: „zarządzanie węglem na poziomie gospodarstwa w celu łagodzenia postępujących zmian klimatycznych”. To zarządzanie odnosi się zarówno do produkcji zwierzęcej, gdzie gazem cieplarnianym jest metan CH4 i polowej, gdzie gazem tym jest dwutlenek węgla. W uproszczeniu chodzi o wyłapanie węgla (tzw. sekwestracja) z tych gazów i włączenie go w przypadku produkcji roślinnej w obieg glebowy (CO2).


Unijna rzeczywistość
Ustawodawstwo unijne kładzie duży nacisk na praktyki mające zmniejszyć negatywny wpływ rolnictwa na środowisko. W tym celu opracowany został program o nazwie Europejski Zielony Ład skupiający wiele inicjatyw, które mają na celu osiągnięcie neutralności Europy dla klimatu do 2050 r. Inicjatywy przewidziane są oczywiście także dla rolnictwa, a są to m.in. ograniczenia w stosowaniu nawozów mineralnych czy środków ochrony roślin. Działania mające na celu sprostanie wymaganiom tych inicjatyw ujęto w ekoschematach, które obowiązują polskich rolników od 2023 r. Największym z nich jest ekoschemat o nazwie: Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi.


Cel rolnictwa węglowego
Redukcja emisji poprzez zmianę praktyk rolniczych, takich jak minimalizacja orki, stosowanie nawozów precyzyjnych, ulepszone zarządzanie bydłem. Rolnictwo węglowe dąży do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych związanych z uprawami. Sekwestracja węgla odbywa się przez promowanie zdrowia gleby, rotacje upraw, rolnictwo konserwujące zalesianie i inne praktyki. Rolnictwo węglowe zwiększa ilość węgla, który jest przechowywany w glebie i roślinach, efektywnie wyciągając CO2 z atmosfery.


Nic nowego
Trzeba wyraźnie podkreślić, że praktyki w ramach rolnictwa węglowego stosowane są przez rolników już od lat. Działania te mają na celu przede wszystkim poprawę jakości gleb przez zwiększanie w nich zawartości materii organicznej. Materia organiczna, z której następnie może powstać próchnica jest niezbędna dla:
- zatrzymywania cennej wody
- magazynowania składników pokarmowych, które w przypadku intensywnych deszczy nie są wymywane z kompleksu sorpcyjnego
- intensyfikacji życia mikrobiologicznego gleby
- poprawy struktury, co umożliwią lepszą penetrację korzeni i dostęp do głębszych zasobów wody i składników pokarmowych.


Kredyty węglowe
Kredyty węglowe to mechanizm rynkowy, który pozwala rolnikom na finansowe zyski ze swoich działań związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych i sekwestracją węgla. Rolnicy, którzy wdrażają praktyki rolnictwa węglowego mogą generować jednostki redukcji emisji (zwane kredytami węglowymi), które mogą następnie sprzedawać przedsiębiorstwom i organizacjom dążącym do zrównoważenia swoich emisji dwutlenku węgla. W ten sposób tworzy się system zachęt ekonomicznych dla rolników do przechodzenia na bardziej zrównoważone metody produkcji, jednocześnie przyczyniając się do globalnych wysiłków w walce ze zmianami klimatu.


Podsumowanie
Rolnictwo węglowe, znane też jako rolnictwo nisko emisyjne, to podejście mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększenie sekwestracji pochłaniania węgla przez glebę i rośliny. Jest to część szerszego ruchu zwanego rolnictwem regeneracyjnym, które dąży do odwrócenia negatywnego wpływu tradycyjnych metod rolnictwa na środowisko. Można stwierdzić, że rolnictwo węglowe poszerza zakres praktyk, które w gospodarstwach stosowane są już od lat. Na potrzeby nowej polityki zostały one uszczegółowione w ekoschematach, a ich wybór będzie miał wpływ na to, jakie stawki dopłat otrzymamy do hektara. Niektóre z tych praktyk przy wyborze ekoschematów będą łatwiejsze do spełnienia, jak chociażby wysiew międzyplonów, mieszanie słomy czy obornika z glebą lub uproszczenia uprawowe tam, gdzie się je już stosuje. Inne trzeba będzie zaplanować, jak chociażby zróżnicowaną strukturę upraw mówiącą o tym, że dominująca w strukturze zasiewów uprawa nie może zajmować więcej niż 65% powierzchni uprawianej w gospodarstwie. W wielu gospodarstwach dla przykładu zboża zajmują 70–80% powierzchni.