Uprawa ma służyć, a nie szkodzić glebie, jaka prędkość do jakich uprawek, wpływ prędkości na strukturę gleby i zużycie elementów roboczych, wilgotność ziemi - kiedy jest za wcześnie na uprawę, wpływ ciśnienia w ogumieniu, ilość zabiegów uprawowych
Planowanie prac uprawowych
Każda uprawa ma przynieść glebie zamierzony cel i przygotować stanowisko pod kolejne zasiewy. Czasami są to wieloetapowe zabiegi, więc warto na każdym kroku kontrolować stan ziemi, aby wykonać pracę w jak najlepszych warunkach. Nie ma gotowego schematu na uprawę gleby. Przed wyjazdem w pole zawsze w pierwszej kolejności musimy postawić sobie pytanie: jaki chcemy osiągnąć cel? Jeśli warunki są sprzyjające do planowanej uprawy możemy ruszać w pole. Jeśli masz wątpliwości czy wykonanie planowanej przez Ciebie uprawy jest konieczne lub czy warunki do jej przeprowadzenia są optymalne wykonaj szpadlem kilka płytkich odkrywek. Szybko dowiesz się, czy gleba jest gotowa do planowanego zabiegu. Być może podczas wykonywania odkrywki stwierdzisz, że gleba jest wystarczająco spulchniona, wtedy możesz zrezygnować z zaplanowanej głębszej uprawy. Planowanie prac uprawowych i wybór optymalnego momentu wejścia w pole z maszyną jest kluczowe dla ochrony ziemi i osiągnięcia maksymalnej produktywności roślin.
Istotna jest ocena wilgotności Najważniejszym czynnikiem, który zawsze trzeba brać pod uwagę jest wilgotność gleby. Nie ma nic gorszego niż praca w zbyt wilgotnych warunkach. Aby sprawdzić czy ziemia nie jest zbyt mokra weź ziemię w dłoń i zaciśnij ją. Jeśli gleba nie sklei się możesz spokojnie pracować, gdy zaciśnięta ziemia utworzy jednolitą bryłę jest jeszcze zbyt mokro. Skontroluj glebę w taki sposób na całej głębokości uprawy, a nie tylko w wierzchniej warstwie. Praca przy nadmiernie wilgotnej ziemi to główna przyczyna powstawania lokalnych zagęszczeń, które utrudniają rozwój korzeni i przenikanie wody w głąb profilu. Ważnym czynnikiem, który pozwala minimalizować ryzyko zagęszczenia gleby jest obniżanie ciśnienia w ogumieniu ciągnika. Warto z tego korzystać zwłaszcza podczas lżejszych prac, kiedy nie potrzebujemy dużej siły uciągu. Zawsze dobieraj ciągnik do konkretnej pracy. Chodzi o to, aby lżejszych prac nie wykonywać największym i najcięższym traktorem. Jeśli jest to możliwe wykonuj prace bez obciążnika na przednim TUZ. Jeśli możesz stosuj ogumienie bliźniacze. Rolnicy powinni unikać uprawy gleby, kiedy jest zbyt wilgotna. W praktyce oznacza to oczekiwanie na odpowiednie warunki, stosowanie praktyk konserwujących ziemię oraz monitorowanie wilgotności gleby przed jej uprawą.
Odpowiednia prędkość uprawy
Kolejny z czynników, który może szkodzić glebie to prędkość z jaką wykonujemy uprawę. Nie jest to tak istotne przy uprawkach pożniwnych, gdzie wysoka prędkość jest potrzebna do intensywnego mieszania resztek pożniwnych. Wysoka prędkość nie jest wskazana zwłaszcza podczas ostatniej uprawy przed siewem. Trzeba być świadomym, że wysoka prędkość działa destrukcyjnie na strukturę gleby, prowadzi do jej rozpylenia. Jest to niebezpieczne zwłaszcza podczas uprawy przesuszonej ziemi. Jeśli na nadmiernie rozpyloną glebę spadnie duży opad może dojść do jej zaskorupienia. Uprawiona ziemia to mieszanina wszystkich frakcji tj. iłu, pyłu i piasku. Ił jest najdrobniejszy, a piasek to największe cząstki gleby. To właśnie frakcja piasku zapewnia ziemi kanały powietrzne. Jeśli na świeżo uprawioną, rozpyloną glebę spadnie ulewny deszcz największe jej cząstki, czyli piasek po wchłonięciu wody stają się najcięższe. Na skutek grawitacji ciężki piasek przemieszcza się do dołu, w górnej części pozostają tylko ił i pył. Wtedy po wyschnięciu na powierzchni utworzy się skorupa.
Tak dużo zabiegów uprawowych jak to konieczne, tak mało jak to możliwe
Kolejny czynnik to ilość zabiegów uprawowych. Warto tutaj przyjąć prostą zasadę: uprawiaj tak dużo jak jest to potrzebne i tak mało jak to możliwe. Chodzi tu o jak najmniejszą liczbę zabiegów uprawowych. Każda gleba jest w najlepszej kondycji tuż przed żniwami. Ograniczając liczbę zabiegów uprawowych ingerujemy w jak najmniejszy sposób w głębsze warstwy ziemi, czyli nie naruszamy jej struktury wytworzonej przez korzenie przedplonu i kanały utworzone przez dżdżownice. Warto wziąć sobie do serca tę zasadę. Poza tym każda uprawa napowietrza glebę, to z kolei prowadzi do mineralizacji, czyli ubytku próchnicy glebowej. Orka w największym stopniu napowietrza ziemię, kultywatory do głębokiej uprawy w mniejszym. Stwierdzenie "tak dużo zabiegów uprawowych jak to konieczne, tak mało jak to możliwe" podkreśla podejście do rolnictwa, które szuka optymalnej równowagi między potrzebą uzyskania wysokich plonów, a ochroną gleby oraz zasobów naturalnych. Chodzi o to, aby prowadzić uprawę w sposób zrównoważony dbając o zdrowie ziemi, oszczędzając zasoby i jednocześnie osiągając wysoką produktywność. Kluczem jest elastyczność, edukacja oraz wykorzystanie nowoczesnych narzędzi i technologii.
Kombinacje uprawowe zmniejszające liczbę przejazdów
Dobrym sposobem ograniczania liczby przejazdów, czyli minimalizowanie ryzyka zagęszczenia gleby jest łączenie kilku zabiegów w jednym przejeździe. Najprościej zrealizować to zawieszając maszyny na przednim i tylnym TUZ jednocześnie np. wał nożowy Rolmako ProCut z przodu i maszyna uprawowa z tyłu. Taki sam efekt można osiągnąć pracując głęboszem Rolmako wyposażonym w TUZ, modele U602, U608, U632. Można na nim zawiesić bronę talerzową i bezpośrednio po głęboszowaniu uprawiać glebę. Atutem takiego rozwiązania jest ograniczenie parowania z mocno spulchnionej przez głębosza ziemi. Również brony talerzowe i agregaty uprawowe Rolmako można wyposażyć w TUZ i połączyć je z siewnikami zbożowymi, maszyny U659, U684, U693. Agregat przedsiewny VibroSTAR i kompaktowy agregat uprawowy U684 można łączyć z wałami ciąganymi np. Cambridge lub ORION. Natomiast wielofunkcyjny kultywator uprawowy U436 odpowiednio skonfigurowany może wykonywać podsiew nawozu na dwóch głębokościach w jednym przejeździe. Podobnie z aplikowaniem nawozu naturalnego, brona talerzowa U693 wyposażona w aplikator może współpracować z wozem asenizacyjnym i w jednym przejeździe aplikować i mieszać rozlaną gnojowicę z ziemią. Dla każdego gospodarstwa i warunków glebowych odpowiednia kombinacja maszyn będzie różna. Ważne jest, aby dostosować wybór maszyn do specyfiki danego pola i uprawy. Ponadto warto inwestować w nowoczesne technologie i urządzenia, które oferują więcej funkcji w jednym przejeździe, co przyczynia się do efektywniejszej i bardziej zrównoważonej uprawy ziemi.
Podsumowanie
Minimalizacja liczby przejazdów maszyn po polu jest kluczowa dla zmniejszenia zagęszczenia gleby i oszczędności czasu oraz kosztów paliwa. Stosowanie odpowiednich kombinacji uprawowych maszyn może pomóc w osiągnięciu tych celów. Każda praktyka uprawowa powinna być oceniana pod kątem jej wpływu na zdrowie ziemi. Oznacza to dostosowywanie prędkości, głębokości i rodzaju narzędzi do konkretnych warunków glebowych. W wielu przypadkach praktyki konserwujące ziemię, takie jak uprawa zerowa czy minimalna mogą być korzystniejsze dla zdrowia gleby niż tradycyjne metody uprawy. Podsumowując, dostosowanie prędkości narzędzi uprawowych do warunków glebowych, wilgotności oraz rodzaju narzędzia jest kluczowe dla zachowania zdrowia i struktury ziemi oraz efektywności pracy.