Blog

Jak zbudować właściwą strukturę gruzełkowatą gleby?

Gleba pełni rolę podstawowego systemu żywnościowego, zapobiega utracie różnorodności biologicznej, uczestniczy w produkcji paliw. Jest też niezbędnym elementem pozwalającym na prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów (kluczowa rola w obiegu węgla). Trwała struktura gruzełkowata gleby jest jednym z najważniejszych wskaźników jej jakości. Zapewnia łatwość rozrastania się korzeni oraz optymalne warunki wodno-powietrzne stwarzając najkorzystniejsze środowisko do rozwoju roślin. Jest to stan, w którym cząsteczki glebowe tworzą mniejsze lub większe objętości, między którymi powstają swoiste kanaliki umożliwiające dopływ tlenu oraz wody wraz z rozpuszczonymi w niej substancjami odżywczymi do systemów korzeniowych roślin. Występowanie wolnych przestrzeni powoduje także zwiększoną penetrację korzeni i wnikanie ich w głębsze warstwy podłoża, co znacząco chroni roślinę przed suszą. Pełni również znaczącą rolę w procesie ukorzeniania roślin. Tworzeniu się gleby o tego typu strukturze sprzyjają substancje próchnicowe, które pełnią rolę lepiszcza scalającego cząstki mineralne. Ważnym zadaniem dla rolnika jest stosowanie zabiegów poprawiających strukturę gleby, do których należą między innymi wapnowanie, stosowanie nawozów naturalnych i środków zwiększających zawartość substancji organicznej w ziemi, właściwie przeprowadzone zabiegi uprawowe oraz odpowiednio ułożony płodozmian. Gleby na świecie są coraz bardziej zagrożone przez czynniki degradujące ich wartość. Główną przyczyną jest stosowanie niezrównoważonych praktyk gospodarowania jak również wylesianie, zanieczyszczenie środowiska oraz zmiany klimatyczne. Właściwe gospodarowanie ziemią poprzez odpowiednie techniki uprawy pozwala na przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom, jakie mogą nastąpić w glebie. We współczesnym świecie wartość ziemi rośnie z roku na rok. Duża część dobrych jakościowo gleb jest tracona bezpowrotnie w wyniku rozwoju budownictwa i infrastruktury. Presja człowieka na pokrywę glebową nieustannie rośnie, dlatego ochrona jej zasobów stała się wyzwaniem cywilizacyjnym. Tempo degradacji ziem zagraża zdolności zaspokojenia potrzeb żywnościowych przyszłych pokoleń. Musimy więc do uprawy gleby podejść w sposób bardziej zrównoważony.

Właściwości i produktywność gleby zależą od:
- składu mineralnego skały macierzystej
- zawartości i jakości materii organicznej martwej (próchnicy, resztek roślinnych i zwierzęcych) będącej źródłem składników odżywczych oraz czynnikiem strukturotwórczym
- zdolności do gromadzenia wody i oddawania jej roślinom, co zależy głównie od składu mechanicznego i struktury gleby
- wymiany powietrza pomiędzy ziemią i atmosferą zapewniającej tlenowe warunki do życia korzeni roślin.

Uprawa poprawiająca strukturę gleby

Spośród cech charakteryzujących glebę istotne znaczenie ma jej zwięzłość, na którą wpływ ma struktura, wilgotność i zawartość materii organicznej. Zachowanie dobrej struktury ziemi poprzez odpowiednią agrotechnikę ma olbrzymie znaczenie dla poprawy jej stanu. Istotne jest, aby na glebach ilastych ciężkich oraz gliniastych dążyć do zmniejszenia jej zwięzłości, natomiast na ziemiach luźnych należy postępować odwrotnie. Zazwyczaj są to gleby zbyt luźne i przewiewne wymagające wzbogacania w materię organiczną. Korzystne działanie na strukturę gruzełkowatą ziemi wywierają zabiegi uprawowe mające na celu jej spulchnienie oraz wymieszanie z glebą resztek roślinnych czy nawozów. Jednakże intensywna uprawa mechaniczna prowadząca do zwiększenia mineralizacji związków organicznych poprzez nadmierne napowietrzenie ziemi oraz do mechanicznego rozdrabniania cząsteczek i dużego rozpylenia gleby wpływa niekorzystnie na jej strukturę. Ważnym elementem jest ograniczenie intensywności zabiegów uprawowych zgodnie z zasadą: wykonywać tyle zabiegów uprawowych, ile jest koniecznych, ale jednocześnie tak mało, jak to jest możliwe. Dobre rezultaty daje spłycenie orek i zastąpienie pługa innymi narzędziami, takimi jak produkty Rolmako: pług dłutowy U624, kultywator bezorkowy U436, brona talerzowa U652. Ograniczenie intensywności uprawy roli w sposób wielokierunkowy przyczynia się do poprawy stanu struktury gleby. Stosunkowo duże korzyści przynosi zaniechanie orki. Przy intensywnej uprawie mechanicznej dochodzi bowiem do nadmiernego napowietrzenia gleby, co prowadzi do wzmożonej mineralizacji substancji organicznej przez mikroorganizmy, a w efekcie do zmniejszenia jej zawartości w ziemi. Ponadto intensywne zabiegi uprawowe przyczyniają się do mechanicznego rozdrabniania cząsteczek glebowych oraz dużego rozpylenia ziemi. Niekorzystny wpływ ciężkiego sprzętu rolniczego można ograniczyć poprzez stosowanie kół bliźniaczych, napędów gąsienicowych czy obniżanie ciśnienia w kołach. Wszystkie działania uprawowe powinny dążyć do uzyskania struktury gruzełkowatej, gdyż wykazuje ona większą porowatość i niższą gęstość powierzchniową. Wielokrotnie wykonywane zabiegi szczególnie na wilgotnej glebie prowadzą do jej ugniecenia, a w konsekwencji do niekorzystnego tworzenia podeszwy płużnej. Silnie zbita warstwa utrudnia filtrację wody, ruch powietrza, a także transport substancji odżywczych. Doskonale sprawdza się tu dobrze znana zasada, żeby wykonywać tyle zabiegów uprawowych, ile jest koniecznych i jednocześnie tak mało, jak jest to możliwe. Aby uzyskać strukturę gruzełkowatą gleby przed siewem można zastosować różne techniki uprawy i maszyny rolnicze w zależności od rodzaju ziemi i warunków lokalnych. Oto kilka popularnych technik i narzędzi, które można wykorzystać w celu przygotowania gleby do siewu.





Agregaty do upraw przedsiewnych: są to maszyny uprawowe, które są projektowane do tworzenia struktury gruzełkowatej w glebie. Narzędzia mają za zadanie przygotować ziemię przed siewem roślin tworząc na jej powierzchni właśnie tę charakterystyczną strukturę idealną pod przyszłe siewy i rozwój korzeni roślin, poprawić jakość gleby i zwiększyć wydajność uprawy. Maszynami rolniczymi, które poprawiają jakość ziemi i zwiększają wydajność uprawy są agregaty przedsiewne Rolmako np. model VibroSTAR oraz kompaktowy agregat uprawowy U684. Maszyny te doskonale nadają się również do prac korekcyjnych w polu zmierzających do osiągnięcia w/w struktury.





Brony talerzowe: agregaty uprawowe mają talerze, które obracają się w kierunku jazdy krusząc bryły ziemi i tworząc gruzełki. Pomagają one w rozluźnieniu i przygotowaniu gleby do siewu. Są używane do obróbki ścierniska oraz przygotowują ziemię pod siew. Idealnie sprawdzą się tutaj brony talerzowe od Rolmako U693, U652 oraz model SpeedCutter. Często brony talerzowe są łączone z innymi narzędziami rolniczymi jak włóki równające, wały nożowe czy zgrzebła rozciągające resztki pożniwne na szerokości uprawy.





Wały Crosskill: są to ciężkie cylindryczne wały, które mogą być używane do zgniatania gruzełek i wyrównywania powierzchni gleby po uprawie. Wały Crosskill są szeroko stosowane w rolnictwie do różnych zadań związanych z uprawą ziemi. Ich głównym celem jest niwelowanie gruntu, rozdrabnianie resztek roślinnych, poprawa struktury gleby i redukcja erozji. Ziemia jest równomiernie rozdrabniana i wyrównywana. Pierścienie wału rozbijają grudki oraz mieszają resztki roślinne z glebą, co może poprawić jej jakość i ułatwić prace siewne. Świetnym rozwiązaniem jest wał do wyrównywania pola i rozbijania brył od Rolmako w konfiguracji z głównym narzędziem roboczym w postaci wału Crosskill. Można je również stosować jako element kończący uprawę większych maszyn rolniczych.





Wały Cambridge: są szeroko stosowane w rolnictwie do różnych zadań związanych z uprawą gleby. Głównym celem wałów Cambridge jest wyrównywanie gruntu, rozdrabnianie grudek ziemi i tworzenie gładkiej powierzchni. Pomagają wygładzić powierzchnię gleby, co może być szczególnie przydatne w przypadku prac związanych z siewem. Wał Cambridge od Rolmako może zostać wyposażony w włókę Crossboard do prac przedsiewnych lub wał nożowy do prac pożniwnych.





Agregat do bezorkowej uprawy: ta nowoczesna maszyna rolnicza pozwala na uprawę gleby bez konieczności używania pługów. Wykorzystuje ona różne narzędzia, aby rozluźnić i poprawić strukturę ziemi. Maszyny wyposażone w specjalne zęby podorywkowe mogą pomóc w rozluźnieniu i mieszaniu gleby na większej głębokości poprawiając jej przewiewność i dostęp do wody. Do takich maszyn zaliczamy kultywatory podorywkowe Rolmako U436, które poprzez duże możliwości konfiguracji różnych narzędzi roboczych pozwalają na dostosowanie się do panujących warunków na polu oraz efektu, jaki potrzebuje osiągnąć rolnik.





Wały nożowe: są narzędziem rolniczym wyposażonym w ostrza, które penetrują ziemię i rozdrabniają resztki roślinne na ściernisku, pozwalając na lepsze ich wykorzystanie i pozytywny wpływ na strukturę glebową. Wał nożowy rozdrabnia resztki roślinne na mniejsze kawałki, co ułatwia ich rozkładanie się w ziemi. To pomaga w przyspieszeniu procesu rozkładu i przekształcania resztek w organiczne materiały glebowe, co z kolei zwiększa żyzność ziemi. Te maszyny pomagają w rozdrabnianiu pozostałości roślinnych na mniejsze fragmenty, które mogą być lepiej wbudowane w glebę i poprawiają jej właściwości. Rolmako ProCut i TurboCut pozwalają na najlepsze możliwe gospodarowanie ścierniskiem i wykorzystanie jego zalet przez uprawianą glebę.






Włóka równająca: to element wyposażenia maszyn uprawowych takich jak agregaty uprawowe, brony talerzowe. Jest przydatnym narzędziem rolniczym, które pomaga poprawić strukturę gleby i umożliwia bardziej efektywne i jednolite rozkładanie nasion podczas siewu. Jest szeroko stosowana w rolnictwie do prac wstępnych, takich jak przygotowanie pola pod zasiew lub sadzenie, a także do prac korekcyjnych jak poprawianie struktury gleby po opadach deszczu lub innych niekorzystnych warunkach atmosferycznych. Pomaga wygładzić nierówności terenu, rozbijać grudki ziemi i tworzyć równą powierzchnię do prac uprawowych.

Płodozmian - ważny wpływ na stan gleby

Istotą utrzymania dobrej struktury gleby jest też stosowanie prawidłowego płodozmianu uwzględniającego pozostawianie na polu dużych ilości resztek roślinnych. Właściwie skonstruowany płodozmian powinien składać się z roślin różnie oddziałujących na strukturę, a mianowicie roślin strukturotwórczych jak i osłabiających, a więc niszczących strukturę ziemi. Dobry płodozmian powinien być tak ułożony, aby niszczące działanie roślin wchodzących w poszczególne jego człony było poprawiane przez człony roślin strukturotwórczych, tak aby stan żyzności gleby nie spadał, a podnosił się w stosunku do stanu wyjściowego. Korzystnie na strukturę ziemi wpływa uprawa lucerny czy koniczyny, które mają głęboki i silnie rozwinięty system korzeniowy. Z kolei rośliny okopowe, kukurydza i warzywa korzeniowe należą do roślin zubożających glebę między innymi ze względu na małą ilość pozostawianych przez nie resztek pożniwnych, a także sposób uprawy (między innymi uprawa w szerokich rzędach), który przyczynia się do rozkładu próchnicy glebowej. Neutralnie na strukturę ziemi wpływają zboża i rośliny oleiste.

Gruzełkowata struktura gleby podstawą dobrego plonowania

Gruzełkowata struktura gleby, a szczególnie jej stosunki wodno-powietrzne są jednym z czynników warunkujących poziom plonowania, gdyż wpływają na aktywność biologiczną ziemi, która powoduje lepsze wykorzystanie składników pokarmowych. Ważne jest, aby dostosować techniki i maszyny do konkretnych warunków glebowych i potrzeb upraw, ponieważ różne typy ziemi mogą wymagać różnych działań naprawczych. Ponadto, zachowanie zrównoważonego podejścia do rolnictwa i minimalizowanie wpływu na środowisko naturalne jest kluczowe w procesie poprawy struktury gleby.

Podsumowanie

W skrócie, struktura gruzełkowata gleby jest ważnym elementem w rolnictwie, który pomaga poprawić jej jakość i efektywność prac uprawowych. Dzięki odpowiednim narzędziom rolniczym Rolmako można ją łatwo tworzyć, co przyczynia się do sukcesu produkcji rolno-spożywczej. Zrównoważone konserwujące techniki uprawy jak bezorkowa i ultra-płytka uprawa gleby to techniki polegające na minimalizacji zaburzenia powierzchniowej warstwy ziemi, co pomaga w zachowaniu jej dobrej struktury. Nie orząc lub ograniczając orkę do minimum można zmniejszyć erozję gleby i utrzymać korzystne warunki dla mikroorganizmów. Wybór odpowiedniej techniki uprawy i maszyn rolniczych będzie zależał od rodzaju ziemi, klimatu, uprawianych roślin oraz dostępnych zasobów. Ważne jest, aby dokładnie zbadać swoje pole i dostosować działania do jego konkretnych potrzeb, aby osiągnąć pożądany efekt. Negatywny wpływ na strukturę gleby ma ruch ciężkiego sprzętu rolniczego po powierzchni pola. Aby uniknąć nadmiernego zagęszczania ziemi należy zatem ograniczyć liczbę przejazdów po polu, np. agregując ze sobą narzędzia, obniżając ciśnienie powietrza w oponach na czas prac polowych czy stosując szerokie ogumienie, koła bliźniacze bądź gąsienicowe układy jezdne. To, jaki plon otrzymamy podczas jesiennych zbiorów w dużej mierze zależy też od samej gleby - jej struktury i przygotowania pod siew.